Franchising; bir işletme sisteminin ürünlerinin ve hizmetlerinin sunulduğu bir ekonomik paylaşım türüdür. Franchising sisteminde an az iki kişi vardır:

(1) Francisor (franchise-veren) gelişmiş bir üretim, işletme ve pazarlama sistemine, ticari isme ve tescilli bir ticari markaya sahip olan herhangi bir işletme sahibi.

(2) Franchisee (franchise-alan) bu olanaktan yararlanan, söz konusu sistem dahilinde üretilen veya satılan mal ve hizmetlerin dağıtımını bağımsız bir işletme sahibi sıfatıyla yaparak; bunun karşılığında bu sistem sahibi franchisora belirlenen bir ücret ödeyen kişi.

Franchisee, Franchising bedeli olarak kuruluş aşamasında isim hakkı için “Franchising fee” olarak belli bir bedel öder. Daha sonra ise “royalty” olarak yapılan cirodan belirli bir pay ödemeye devam eder.

Teknik olarak franchise bu ekonomik ilişkinin ismidir; ancak, bu terim yapılan iş için kullanılmaktadır.

İşletme Sistemi Franchising’i nedir?

Franchisingin bir başka türü işletme franchisingidir. Burada Franchisee ve Franchisor arasında sadece ürün, servis ve marka alanında değil, bir bütün olarak işletme sistemi içerisinde pazarlama ve üretimle ilgili tüm faaliyetler yer alır. Çok basit bir anlatımla, bu tür franchising “Akıl Satmak” şeklinde tanımlanabilir. Oteller, restoranlar, perakende satış mağazaları, kiralama ve danışmanlık hizmetleri bu sınıflandırma içerisinde yer alır. Son yıllarda işletme sistemi franchising’inin büyüme hızı diğer franchising’lere göre daha fazladır. İşletme sistemi franchising’i diyebileceğimiz “Business Format Franchising” sözleşmesinde yer alan 4 temel unsur şunlardır:

Franchisor sahip olduğu belirli bir ismin veya markanın kullanılması için Franchisee’ye izin verir.

Franchisee üzerinde, sözleşme süresince davam eden bir denetimi mevcuttur.

Yine sözleşme boyunca Franchisor, Franchisee’ye belirli yardım ve hizmetlerde bulunur.

Bu imtiyaza karşılık bedelin ödeme şekli olan “Royalty” nin miktarı periyodik ödemeler şeklinde tespit edilir.

Verilerle Franchising

Verilere göre;

Franchising alanların %23 ü ağırlıklı olarak ürün satarken, % 77 si ağırlıklı olarak hizmet satmaktadır.

Amerikan Küçük işletmeler İdaresi nin istatistiklerine göre, ilk 6 yılda küçük işletmelerin % 62 si kapanmaktadır. Oysa Franchising işletmelerinin ilk 6 yılda kapanma oranı % 3, el değiştirme oranı % 14 olmuştur. Franchising alanların %10 u ikinci bir işletme, %6 sı üçüncü bir işletme açmaktadır.